Τα γκρι νερά

Μετά από τις όμορφες φωτογραφικές αναμνήσεις, είναι καιρός να φανερωθεί και το πραγματικό τοπίο της περιοχής, λίγο καλύτερο από αυτό που υπάρχει σήμερα, αλλά σημαντικά άσχημο.  Στις παρακάτω φωτογραφίες γίνεται εμφανής ο λόγος για τον οποίο το νερό του ποταμού λέγεται γκρι.  Οι αιτίες έχουν προαναφερθεί και δεν είναι άλλοι από τα ελαιουργεία που λειτουργούν στο χωριό, αλλά και σε κοντινές παραποτάμιες περιοχές.  Παρόλο που στο χωριό λειτουργεί μόνο ένα εργοστάσιο (με νύχια και με δόντια όπως αναφέρεται), η μόλυνση κάθε τέτοια εποχή είναι σημαντική.

Οι απόψεις βέβαια είναι διχασμένες στην την τοπική κοινωνία και γενικότερα για τον τρόπο λειτουργίας των ελαιουργείων στις μέρες μας.  Είναι σημαντικό να αναφερθεί όμως, ότι το εργοστάσιο που βρίσκεται στο χωριό δεν είναι πυρηνελαιουργείο και αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει μόλυνση της ατμόσφαιρας εξ' αιτίας του τρόπου που λειτουργούν τέτοια εργοστάσια.  

Από τη μια λοιπόν, βρίσκονται εκείνοι που στηρίζουν τέτοιες τοπικές προσπάθειες καθώς δεν υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες για να κερδίσουν οι κάτοικοι τα προς το ζειν.  Και από την άλλη μεριά υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι πρακτικές που μολύνουν το περιβάλλον πρέπει ή να αλλάξουν ή να εγκαταλειφθούν τελείως.  Πρόσφατα εμφανίστηκε και η άποψη ότι αφού είναι αδύνατη η παντελής έλλειψη μόλυνσης του περιβάλλοντος από τα ελαιουργεία, οι πιο πρακτικές λύσεις είναι είτε η επιλογή του ελαιουργείου που «δουλεύει πιο αποδοτικά» (κατά τις μαρτυρίες), είτε εκείνου που μολύνει μακριά από το σπίτι μας (ξεχνώντας ότι το ίδιο ποτάμι περνάει τελικά και από το χωριό μας).

Τα γκρι νερά του ποταμού με τα σκουπίδια στις όχθες

Μέση λύση δυστυχώς δεν υπάρχει επειδή κανένας δεν έχει  ασχοληθεί με το αντικείμενο σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών και επιπλέον τα «μεγάλα εργοστάσια έχουν βρει τον τρόπο».  Δεν είναι όμως συμφέρουσα και πρακτική η λύση των μεγάλων εργοστασίων και στις περισσότερες φορές ούτε καν αποδεκτή.  Οι τιμές πώλησης σίγουρα είναι κατώτερες των αναμενόμενων (όπως και οι τιμές πώλησης στο συνεταιρισμό τα τελευταία χρόνια) και άλλες λύσεις αν και υπάρχουν, δεν υλοποιούνται εξαιτίας της (σκόπιμης) έλλειψης επιμόρφωσης και ανάληψης πρωτοβουλιών από τους τοπικούς παράγοντες.

Σε ατομικό επίπεδο, δεν είναι εύκολη η πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω διαδικτύου και όπως φαίνεται δεν υπάρχει και ενεργό ενδιαφέρον για αλλαγή της παρούσας κατάστασης.  Σε συλλογικό επίπεδο, τέτοιες πρωτοβουλιές πολεμούνται υπό το φόβο του «άγνωστου» και της αποτυχίας.  Πρακτικά σκεφτόμενοι όμως, αν μείνουν στην άκρη οι ατομικές ανάγκες του καθενός και ληφθεί σοβαρά υπόψη η διαμόρφωση νέων πρακτικών για ένα καλύτερο και πιο αποδοτικό μέλλον, οι διαδικασίες υλοποίησης είναι μάλλον απλές.

Οι μεγάλες μπόρες πήραν τα σκουπίδια από την "αυλή του αλλουνού" αλλού και τα έφεραν στην πόρτα μας

Σε προσωπικό επίπεδο, αναζητώντας πιο ταχείς και αποδοτικές μεθόδους συγκομιδής του ελαιοκάρπου βρέθηκα αντιμέτωπος με σύγχρονες μεθόδους οι οποίες χρησιμοποιούνται με επιτυχία σε άλλες πόλεις και χωριά της Ελλάδας και της Ευρώπης.  Χαρακτηριστικά θα αναφέρω μια καινοτομία σε διάφορες μορφές που έχει να κάνει με τη συγκομιδή του ελαιοκάρπου από ημιπεδινές περιοχές με μηχάνημα που αγκάλιαζε τον κορμό της ελιάς και την ταρακουνούσε ώστε να πέσει ο ελαιόκαρπος σε έτοιμο «χωνί» που αναδιπλωνόταν και ξεδιπλωνόταν από ελιά σε ελιά.  Το ίδιο μηχάνημα βοηθούσε στη μείωση περισσότερου χρόνου με τη συγκομιδή να γίνεται κατευθείαν σε σακιά.  Με αυτή τη μέθοδο έμενε στην ελιά μόνο ένα 10-30% του ελαιοκάρπου το οποίο στη συνέχεια μαζευόταν στοχευμένα από έναν με δύο εργάτες.  Αναφερόταν ότι ο χρόνος ανά ελιά με τη χρήση του μηχανήματος μειώθηκε στα 5-10 λεπτά ανά ελιά (για το 70-90% του καρπού) και ότι η μέθοδος χρησιμοποιείται ήδη με επιτυχία στην Ισπανία αλλά και στη Ρόδο.  Στη Ρόδο η αγορά του μηχανήματος έχει γίνει από  τοπικό συνεταιρισμό και μπορεί ο κάθε παραγωγός να το νοικιάσει για τα χωράφια του.  Με αυτή τη μέθοδο δεν καταστρέφεται η ελιά, αλλά είναι εφαρμόσιμη μόνο σε επίπεδους ελαιώνες με μεσαίους και μικρούς κορμούς.  Και είναι μόνο μια από τις καλύτερες μεθόδους που έχω βρει χωρίς να αφιερωθώ σε πολλές αναζητήσεις για το θέμα.

Αντιστέκεται σθεναρά η φύση. Για πόσο όμως;

Όταν λυθεί το θέμα της συγκομιδής όμως, καλό και συμφέρον θα ήταν να αναπτυχθεί μια μέθοδος τυποποίησης του ελαιολάδου καθώς και να αναζητηθούν σημεία μεταπώλησης στο εξωτερικό και πιθανές εξαγωγές.  Οι τιμές του ελαιολάδου στο εξωτερικό, ιδιαίτερα του αγνού και παρθένου, είναι διόλου ευκαταφρόνητες φτάνοντας πολλές φορές τα 100 δολάρια για 5 λίτρα ή και λιγότερο (περίπου 60-70 ευρώ).  Στον Καναδά οι τιμές για 1,5 λίτρο αγνού παρθένου ελαιόλαδου είναι 50 Καναδικά δολάρια (περίπου 30 ευρώ).  Στοχευμένες εξαγωγές σε τέτοιες χώρες που το ελληνικό αγνό παρθένο ελαιόλαδο είναι δυσεύρετο και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ήδη μεγάλος σε αριθμούς απόδημος ελληνισμός όλοένα και μεγαλώνει λόγω των συνθηκών, είναι από τις πιο συμφέρουσες πρακτικές για να διερευνηθεί.  Επιπλέον, αυτό ήδη λειτουργεί με απόλυτη επιτυχία σε κοντινό τοπικό συνεταιρισμό της Ανδανίας ο οποίος κάνει και τυποποίηση και εξαγωγή στο εξωτερικό, καθώς και σε άλλους μικροσυνεταιρισμούς της Πελοποννήσου.

Γκρι νερά και σκουπίδια. Τι άλλο άραγε στο μέλλον;

Συμπερασματικά και ιδίως λόγω των ιδανικών γεωγραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής, που έχουν σαν αποτέλεσμα την άριστη ποιότητα του παραγόμενου ελαιόλαδου, αλλά και επειδή η βοήθεια «δεν θα έρθει από έξω» όπως περιμένουν μερικοί, τώρα περισσότερο από ποτέ είναι επιτακτική η ανάγκη διερεύνησης και υλοποίησης νέων μέσων και πρακτικών για την αποδοτικότερη εκμετάλλευση του μεγαλύτερου σε παραγωγή και κατανάλλωση τοπικού προιόντος της περιοχής.  Οι πρακτικές και τα μέσα είναι ήδη σε φάση ανάπτυξης και χρησιμοποιούνται για επαρκή χρόνο σε άλλες τοπικές κοινωνίες, ώστε να είναι εύκολη η εξαγωγή ορθών συμπερασμάτων από την εκκίνησή τους μέχρι και τον υπολογισμό του όφελους από μια τέτοια επένδυση.  Αυτό που μένει είναι να ληφθούν σοβαρά υπόψη από τους ενδιαφερόμενους…

Διαβάστε τα σχόλια, τις απορίες και τις αντιρρήσεις εκείνων που έχουν ήδη παρακολουθήσει το βίντεο εδώ

Επίσης για την τυποποίηση μια πρόχειρη αναζήτηση έφερε αυτό το αποτέλεσμα

Να διευκρινήσω για να μην παρεξηγούμαι ότι τα links που βρήκα είναι τυχαία αλλά καλά ελεγμένα, οτι καμία σχέση είχα ή έχω με τους κυρίους που τα χρησιμοποιούν ή τα πωλούν και βρίσκονται εδώ για να τεκμηριώσω όσα είπα πιο πάνω.

Όποιος έχει απορίες, αφού έφτασε να διαβάσει μέχρι εδώ είμαι σίγουρος ότι θα μπορέσει να βρει περισσότερα από το διαδίκτυο και την επικοινωνία με αυτούς που πωλούν ή χρησιμοποιούν τέτοια μηχανήματα.