Σύμφωνα με νέες μελέτες ο "Κατσίγαρος", που είναι τα απόβλητα των ελαιουργείων και τα περισσότερα ελαιοτριβεία ρίχνουν στα ποτάμια (και λιγότερο στη θάλασσα) είναι ευεργετικός για ζώα και ανθρώπους. Εγώ το διάβασα εδώ, αλλά υποστηρίζεται ότι γράφτηκε σε ρεπορτάζ της "Καθημερινής" πρώτα από όπου και το ακόλουθο απόσπασμα:
«Χοιρινό και κοτόπουλο με ευεργετικά Ω3 λιπαρά οξέα μπορεί να παραχθεί από την χρησιμοποίηση του κατσίγαρου, του βασικού υποπροϊόντος των ελαιοτριβείων, σαν πρόσθετο ζωοτροφών για τα εκτρεφόμενα κρεοπαραγωγικά είδη, σύμφωνα με νέες έρευνες που διεξήχθησαν από το Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ Θεσσαλίας και τα αποτελέσματα των οποίων παρουσιάστηκαν σε διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε προ μηνός στη Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης.
Αυτό αναφέρεται σε ρεπορτάζ της “Καθημερινής” σύμφωνα με το οποίο: Με αυτόν τον τρόπο από τη μία επιλύεται το θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων των ελαιοτριβείων που προκαλούν πολύ μεγάλη ρύπανση και από την άλλη μπορούμε να φτιάξουμε μια ζωοτροφή ευεργετική για την υγεία των ζώων αλλά και των καταναλωτών», λέει ο καθηγητής Δημήτριος Κουρέτας, υπεύθυνος από την πλευρά του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Τα απόβλητα των ελαιοτριβείων αποτελούν ένα μείγμα από πολλές οργανικές ουσίες όπως σάκχαρα, αζωτούχες ενώσεις, οργανικά οξέα, πολυαλκοόλες, πολυφαινόλες και υπολείμματα ελαίου τα οποία στο βαθμό που συσσωρεύονται στο περιβάλλον αποτελούν μεγάλη πηγή ρύπανσης, ωστόσο χαρακτηρίζονται και από υψηλή αντιοξειδωτική δράση.
Αυτό αναφέρεται σε ρεπορτάζ της “Καθημερινής” σύμφωνα με το οποίο: Με αυτόν τον τρόπο από τη μία επιλύεται το θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων των ελαιοτριβείων που προκαλούν πολύ μεγάλη ρύπανση και από την άλλη μπορούμε να φτιάξουμε μια ζωοτροφή ευεργετική για την υγεία των ζώων αλλά και των καταναλωτών», λέει ο καθηγητής Δημήτριος Κουρέτας, υπεύθυνος από την πλευρά του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Τα απόβλητα των ελαιοτριβείων αποτελούν ένα μείγμα από πολλές οργανικές ουσίες όπως σάκχαρα, αζωτούχες ενώσεις, οργανικά οξέα, πολυαλκοόλες, πολυφαινόλες και υπολείμματα ελαίου τα οποία στο βαθμό που συσσωρεύονται στο περιβάλλον αποτελούν μεγάλη πηγή ρύπανσης, ωστόσο χαρακτηρίζονται και από υψηλή αντιοξειδωτική δράση.
Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, ο κατσίγαρος προστέθηκε στη ζωοτροφή που δινόταν πειραματικά σε μικρά χοιρίδια, μετά τον απογαλακτισμό τους. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι τα ζώα είχαν καλύτερη υγεία και αντοχή απέναντι στις ασθένειες αλλά εμφάνισαν και μεγαλύτερο σωματικό βάρος σε σχέση με την πειραματική ομάδα που κατανάλωνε συμβατική ζωοτροφή, κάτι πολύ σημαντικό για τις κρεατοπαραγωγικές μονάδες. Επιπλέον, οι αιματολογικές και ιστολογικές μελέτες που έγιναν αργότερα στα σφάγιά τους έδειξαν ότι το κρέας τους περιείχε αυξημένο ποσοστό Ω3 λιπαρών οξέων, που προστατεύουν τα αγγεία και την καρδιά. Το ίδιο πείραμα πραγματοποιήθηκε και σε μονάδες παραγωγής κοτόπουλων με ανάλογα αποτελέσματα, ενώ οι μελετητές αναφέρουν ότι παρόμοια στοιχεία ισχύουν και για την παραγωγή βοοειδών στα οποία όμως, εξαιτίας του αυξημένου κόστους, προς το παρόν δεν έχει γίνει τέτοια πειραματική εκτροφή.
Ο κατσίγαρος όταν καταλήγει στις υδάτινες απορροές (λίμνες, ποτάμια, υπόγεια ύδατα) προκαλεί προβλήματα ευτροφισμού, ενώ στις περιπτώσεις που καταλήγει σε χωράφια, πέραν της πολύ άσχημης μυρωδιάς που αφήνει, προκαλεί υποβάθμιση της παραγωγικής τους ικανότητας και επιβαρύνει πολύ το ευρύτερο περιβάλλον. Ο εκσυγχρονισμός των ελαιοτριβείων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αλλά και η αύξηση παραγωγής ελαιολάδου είχαν ως συνέπεια την παραγωγή αυξημένου όγκου αποβλήτων, με την Κρήτη να έχει τα πρωτεία στην παραγωγή κατσίγαρου (700.000 τόνους το έτος), την Πελοπόννησο να παράγει 400.000 τόνους το έτος και τα ελαιοτριβεία της Θεσσαλίας να χρειάζεται να διαχειριστούν 60.000 τόνους το έτος. Ο κατσίγαρος προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως πρόσθετο ζωοτροφών απαιτεί πρώτα μία μικρή επεξεργασία η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της εγκατάστασης μίας μικρής μονάδας επεξεργασίας των αποβλήτων στα ελαιουργεία.
Το ξενοδοχειακό συγκρότημα Costa Navarino έχει έρθει σε επαφή με τους υπεύθυνους της μελέτης προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των αποβλήτων των ελαιοτριβείων στην περιοχή. Η μελέτη διεξήχθη από το Εργαστήριο Φυσιολογίας των Ζωικών Οργανισμών του Τμήματος Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας σε συνεργασία με το Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας, με υπεύθυνο καθηγητή τον κ. Κωνσταντίνο Πετρωτό (www.fabe.gr), στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος "Αρχιμήδης III" που συγχρηματοδοτείται από το υπουργείο Παιδείας και την Ευρωπαϊκή Ενωση, με συντονιστή το Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας».
Όταν τα διάβασα αυτά αμέσως μου ήρθε στο νου η εικόνα που παρουσιάζει το ποτάμι του χωριού, η Μαυροζούμαινα, την εποχή που γίνεται το λιομάζωμα και τη δυσωδία που επικρατούσε κοντά στα νερά. Επίσης θυμάμαι την απουσία ψαριών και βατραχιών και το απογύμνωμα των φυτών που ήταν πολύ κοντά στο ποτάμι από τα φύλλα τους και διερωτήθηκα πως είναι δυνατόν να είναι "επωφελές" ένα τέτοιο "απόβλητο". Ψάχνοντας λοιπόν το διαδίκτυο βρήκα μια μεταπτυχιακή εργασία πάνω στο θέμα, εξαιρετικά λεπτομερής και περιεκτική (με λίγα ορθογραφικά λάθη) της Κυρίας Ντόλιας Σοφίας από το 2006 που μου κέντρισε την περιέργεια και την διάβασα ενδελεχώς.
Σε αυτή υποστηρίζεται ότι οι υπάρχουσες τακτικές διαχείρισης των αποβλήτων είναι ανεπαρκείς και επικίνδυνες, αλλά και ότι τυχόν καλύτερες και αποτελεσματικότερες τακτικές είναι υψηλού κόστους και πρακτικά ανεφάρμοστες. Εκεί ήταν που διάβασα ότι μπορεί ο κατσίγαρος να είναι ευεργετικός για τη φύση και το περιβάλλον σε μικρές ποσότητες. Για να μη μακρυγορώ, σας παραπέμπω στη σελίδα 39 και συγκεκριμένα:
«Στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος WA WAROMED ( Χαρτζουλάκης κ. α. , 2003) μελετήθηκαν οι επιδράσεις της εφαρμογής για τρία χρόνια νωπών αποβλήτων ελαιουργείων, σε δόσεις μέχρι 1.500lt/ δένδρο, στο έδαφος και στη θρεπτική κατάσταση και φυσιολογία των ελαιοδένδρων, καθώς και στην πιθανότητα ρύπανσης του υπόγειου υδροφόρου. Έπειτα από τρία χρόνια εφαρμογής των ΥΑΕ στο έδαφος ελαιώνων, δεν παρατηρήθηκαν αρνητικές επιδράσεις στα φυτά, στη σύσταση του εδάφους και του νερού στράγγισης. Αντίθετα αυξήθηκε η συγκέντρωση Κ στο έδαφος, βελτιώνοντας τη γονιμότητά του. Από πρακτικής απόψεως η μέθοδος φαίνεται εφικτή, αφού συνδυάζει χαμηλό κόστος και ευκολία εφαρμογής, ενώ δεν απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό.
Επίσης, θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός των επιτρεπόμενων ορίων οργανικού φορτίου, ανάλογα με το αν ο αποδέκτης είναι το έδαφος ή υδάτινες επιφάνειες. Τα ανεπεξέργαστα ΥΑΕ μπορεί να θεωρούνται σαν ρύποι αν πρόκειται να διοχετευθούν σε λίμνες ή ποταμούς, αλλά αν ο τελικός αποδέκτης είναι το έδαφος, τα όρια μπορούν να είναι αρκετά υψηλότερα, αφού το οργανικό μέρος των ΥΑΕ φαίνεται να διασπάται αρκετά γρήγορα στο έδαφος, ενώ τα ανόργανα στοιχεία που περιέχουν μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμη πηγή θρεπτικών στοιχείων για τα φυτά.»
Με λίγα λόγια αν δεν υπάρχει κίνδυνος να μολυνθεί ο υδροφόρος ορίζοντας και τα απορρίματα είναι λίγα, μπορούν να επιδράσουν σαν λίπασμα, αλλά ακόμα και αν απορριφθούν λίγα παραπάνω από ότι πρέπει, το έδαφος θα επανέλθει το αργότερο σε 3 μήνες. Υπάρχει όμως έντονη δυσωδία, δεν μπορεί να καθοριστεί επακριβώς πόσα υγρά απορρίματα πρέπει να αποτεθούν στο έδαφος, σε ποια περιοχή πρέπει να γίνεται κάθε φορά η απόρριψη και υπό ποιές περιβαλλοντολογικές και καιρικές συνθήκες.
βάστε το άρθρο στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ http://www.eleftheriaonline.gr/koinonia/item/52213-erevna-evergetikos-katsigaros
βάστε το άρθρο στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ http://www.eleftheriaonline.gr/koinonia/item/52213-erevna-evergetikos-katsigaros
